Donbass

Alle beelden die we te zien krijgen van een oorlog zijn gemaakt en daarmee selectief. We krijgen dus nooit een werkelijk beeld van een conflict, zo schreef de Franse filosoof Jean Baudrillard in 1991 in zijn boek The Gulf War Did Not Take Place.

In DONBASS zien we deze theorie in het Oekraïense oorlogsgebied bewezen, en blijkt het zelfs nog erger. Zo zien we hoe verslaggeving allang niet meer is voorbehouden aan cameramensen of journalisten. Iedereen is in staat om constant zijn eigen beelden te maken en deze razendsnel te laten verspreiden via websites als YouTube. Maar DONBASS toont ook hoe geschminkte acteurs na een explosie worden opgevoerd als ooggetuigen om toegesnelde journalisten te woord te staan. Als DONBASS iets laat zien dan is het wel hoe moeilijk het is om iets van de ‘werkelijkheid’ in het oorlogsgebied te kunnen ontrafelen, zelfs voor de mensen die ter plekke zijn.

De veertiende film van regisseur Sergei Loznitsa -een wiskundige die in 2002 zijn carrière als filmregisseur van met name documentaires begon– bestaat uit een aaneenschakeling van losse scènes waarin het conflict in Oost-Oekraïne de rode draad vormt. Er worden geen personages gevolgd en de film is het beste te typeren als een fictieve documentaire over waargebeurde momenten.

Op verschillende niveaus speelt DONBASS met de rol die beelden in oorlogen spelen en de verregaande gevolgen die ze kunnen hebben. Steeds speelt de aan- of afwezigheid van een camera een rol. En als er niet wordt gefilmd dan worden er wel verhalen kracht bij gezet door het tonen van beelden op iemands telefoon. Hoewel dit vaak grappige scènes oplevert, laat de film geleidelijk aan ook de grimmige kant van deze beeldenverslaving zien.