Elementaire Deeltjes

Weinig romans hebben de laatste jaren zoveel stof doen opwaaien als Les Particules Elémentaires van Michel Houellebecq. Met zijn mengeling van expliciet neergepende pornografie, quasi-filosofische teksten en wetenschappelijke wetenswaardigheden veroorzaakte Houellebecq in 1998 een storm van protest in de literaire wereld. Met name linkse critici verzetten zich hevig tegen de nihilistische verbeelding waarmee hij het failliet van de westerse maatschappij van na de seksuele revolutie beschreef. Toch vond de roman wereldwijd gretig aftrek en werd reikhalzend uitgekeken naar de verfilming.

Bruno en Michael zijn twee halfbroers die niets met elkaar gemeen hebben. Bruno is een seksbelust, emotioneel wrak terwijl Michael een frigide, voorkomende wetenschapper is die weinig feeling heeft met de stoffelijke wereld achter zijn wiskundige formules. In enkele terugblikken zien we hoe hun moeder hen op jonge leeftijd in de steek liet om haar geluk te zoeken in een hippiecommune vol vrije seks, waar ze haar begeertes probeert na te jagen. Nu, jaren later doet Michael onderzoek naar gekloonde mensen en is Bruno constant op zoek naar de bevrediging van zijn seksuele behoeftes.

De twee broers zijn allebei niet tevreden met hun leven en net zoals hun moeder dat ooit deed, zoeken ook zij naar nieuw geluk en een frisse doorstart. Voor Michael komt dat in de vorm van een vriendin en voor zijn broer in de vorm van een dame die in is voor pikante lingerie en een parenclub. Toch brengt dit voor beiden niet het geluk waarop ze gehoopt hadden, want het lot heeft heel wat narigheid voor hen in petto. Aan de hand van hun twee uiteenlopende levens schetst Elementaire Deeltjes de negatieve uitwerking van veel idealen uit de jaren zestig.

Regisseur Oskar Roehler, die zelf het scenario schreef, laat de filosofische en wetenschappelijke bespiegelingen uit het boek voor wat ze zijn door zich vooral te richten op de levenswandel van Bruno en Michael. Acteurs Moritz Bleibtreu en Christian Ulmen benutten die geboden ruimte optimaal, maar de rechtlijnige aanpak is funest voor de film. De sombere boodschap van de roman is op bepaalde punten wel intact gebleven, maar ze is verpakt in een nietszeggend, mainstream verhaal. Van het resultaat zal niemand wakker liggen en dat is een kwalijke zaak.