Sherlock Holmes: A Game of Shadows

Regisseur Guy Ritchie ontving lof voor zijn eigentijdse versie van Sherlock Holmes. In 2009 transformeerde hij de speurneus uit de boeken van Arthur Conan Doyle namelijk van een sociaal onmogelijk genie tot een actieheld met een vlotte babbel. In dit tweede deel lijkt er weinig veranderd. The Cult Corner stuurde recensenten Julius en Pim naar de voorstelling en sloot ze daarna op in een donkere kelder, alwaar ze debatteerden over het slagen (of falen) van dit vervolg. Hieronder staat een getrouwe weergave van hun gesprek.

Julius Er zijn twee dingen die je over mij moet weten om mijn positie in dit debat te begrijpen. Ten eerste: ik ben een liefhebber van de Sherlock Holmes-boeken van Arthur Conan Doyle. Ten tweede: ik ben van mening dat een filmmaker bij een literaire adaptatie alle vrijheid mag nemen die hij wil, en zal niet gaan zeuren als er enkele details uit het bronmateriaal veranderd zijn. Echter: als een film enkel de naam van een beroemd personage draagt om publiek te lokken, maar in feite niets met dat personage te maken heeft, dan zit er toch iets verkeerd. Dat was het geval bij Ridley Scotts ROBIN HOOD, bij Disneys WINNIE THE POOH en bij de meeste SHERLOCK HOLMES-films. Zeker die van Guy Ritchie. Wat je er verder ook van vindt, met Holmes heeft het niets te maken.

De Sherlock Holmes van Doyle was een aseksuele autist met een onwaarschijnlijk hoge intelligentie en een groot gebrek aan sociale vaardigheden. De versie die Robert Downey Jr. hier speelt, is een charismatische actieheld die slechts sporadisch beroep hoeft te doen op zijn analytisch vermogen. Wie een detectivefilm verwacht, komt bedrogen uit: de deductiescènes zijn geforceerd, simpel, en uitsluitend aanwezig omdat anders helemaal niemand had begrepen waarom de film SHERLOCK HOLMES heet.

Pim Een fundamenteel verschil van hoe we de film ervaren, want ik ben amper bekend met Sherlock Holmes en zal me daarom niet snel ergeren aan veranderingen ten opzichte van de boeken. Overigens zag ik enkel een andere 'adaptatie' van Sherlock: THE GREAT MOUSE DETECTIVE van Disney, met speurneus Basil Holmuis als hoofdpersonage. Als referentiekader ook niet betrouwbaar. Als ik aan Sherlock denk, dan zie ik het archetype uit die tekenfilm: een pijprokende detective met groot oog voor detail en een speurneuzenpet.

Omdat ik dus niet gehecht ben aan het personage heb ik weinig moeite met de atypische actieheld die Ritchie ervan maakte. In grote lijnen is Downey Jr. voor mij gewoon detective Holmes: hij vindt aanwijzingen voor het mysterie, heeft een uitmuntend deductief vermogen en gaat op pad met doktersmaat Watson, die hem altijd bijstaat met sarcasme. Ik denk dat dit voor de meeste kijkers geldt. Het is simpel om een naam te gebruiken voor commerciële doeleinden, absoluut, maar dat maakt de film zelf niet beter of slechter.

"Downey Jr. is soms geestig, maar blijft weinig meer dan een karikatuur"

Julius Het hoeft inderdaad niet per se te betekenen dat de film slecht is. Maar helaas: ook als ik de film helemaal los zie van mijn gevoelens voor het personage waarop hij gebaseerd zegt te zijn, is er weinig om van te genieten. Het plot is rommelig en de personages vlak. Downey Jr. is soms geestig, maar blijft weinig meer dan een karikatuur: niet genoeg om een film te dragen. Al helemaal een tegenvaller is de interactie tussen Holmes en zijn aartsvijand James Moriarty (Jared Harris): de film doet het publiek hopen op een intellectuele krachtmeting tussen een geniale detective en een geniale crimineel, maar de confrontatie blijft grotendeels bij inhoudsloos geweld.

Ook de actiescènes zijn niet om over naar huis te schrijven: soms zijn ze zo chaotisch en onduidelijk dat ze uit de koker van Michael Bay lijken te komen, op andere momenten bedient Ritchie zich van Zack Snyder-achtige slow-motion. Een kitscherig, spanningsdodend effect. Wie zich voor het schieten van actiescènes laat inspireren door Snyder en Bay, heeft iets verkeerd begrepen.

Pim Streng oordeel! Ritchie kan waarschijnlijk beter en inderdaad, de film laat af en toe te wensen over. Sommige actiescènes zijn zo rommelig dat alleen Michael Bay het van plezier zal uitgieren als een schooljongetje. Maar dat beperkt zich tot een klein aantal momenten. Verder is dit vooral een snelle avonturenfilm die ook gestileerde actiescènes kent. Het superslowmo-trucje van Snyder was al oud voordat 300 afgelopen was, maar ze zijn wel tof. Mortierinslagen of gezichtsuitdrukkingen die langzaam veranderen van paniek naar totale doodsangst zijn nou eenmaal heftiger in slow motion. Dan komt ook bij mij het kleine kind even naar boven.

 Verder doet Downey Jr. de hele film waar hij goed in is: een onuitstaanbare grapjas spelen. Dat maakt IRON MAN goed en dat maakt deze twee films ook goed. Ik houd wel van personages die larger than life zijn, die de hele wereld een stap voor zijn en daarom grotendeels onaantastbaar. Downey Jr. en Ritchie spelen goed in op dat gegeven zonder dat ze de film aan spanning laten inboeten. Zoals ik al zei is dit een vlotte avonturenfilm met een vlot gebekt personage. De grappen komen vaker wel aan dan niet en omdat de rest (van de overige castleden tot de art direction) vooral erg degelijk is hoor je mij niet snel klagen. 

"Lekker luchtig vermaak dat niet eens lang hoeft bij te blijven"

Julius Die grappen, dat was ook nog iets. Haha, een man in een jurk. Haha, een naakte man (Stephen Fry, godbetert). Haha, Robert Downey Jr. doet iets mals. Dat niveau wordt nooit ontstegen.

Als je bedenkt hoeveel er mogelijk is met het personage Sherlock Holmes, is het eeuwig zonde om te zien dat Guy Ritchie de kans verspilt aan een flauwe, rommelige actiefilm, die geen moment spannend wil worden.

Pim Wat mij betreft levert Downey Jr. altijd goud. Hij is lekker sarcastisch, gevat en hij heeft een goede timing. Het gros van de grappen komt voort uit zijn talent voor komedie en dat is voor mij zelfs de voornaamste reden om deze film te zien. De actie en het avontuur zijn daarbij ook vlot en is de film keurig aangekleed. Dat Sherlock geen Sherlock meer is gaat langs me heen. Lekker luchtig vermaak dat niet eens lang hoeft bij te blijven.

Waardering:

Julius:
Pim: