De Bende van Oss

In het Brabantse Oss rommelt het eind negentiende eeuw. De vergrijpen van enkele plaatselijke kruimelcriminelen trekken de aandacht van het Ministerie van Defensie en rond 1893 komt de marechaussee schoon schip maken. Dat loopt al vanaf hun entree in het dorp op gedonder uit, want in Oss dulden ze geen inmenging, en al helemaal niet uit het protestantse Holland. Het optreden van de Koninklijke Marechaussee haalt daarop het slechtste in Oss naar boven, want al snel ligt de wachtmeester dood op straat.

Vele jaren later, in de periode die door regisseur en scenarist André van Duren is verfilmd tot DE BENDE VAN OSS, volgt er een pittige opleving van geweld, gekenmerkt door inbraken, gewelddadige overvallen, brandstichting en moord. Allemaal ter verrijking van een kleine club dorpelingen, terwijl de rest zich van de domme houdt. De spil is ome Wim de Kuiper (Marcel Musters), door Van Duren zelf omschreven als een "traditionele tiran die charme en onderdrukking combineert. Hij koppelt geweld aan liefdadigheid." (bron: http://bit.ly/r1k6Of)

Middelpunt van het scenario van DE BENDE VAN OSS is echter niet ome Wim of een van zijn vele handlangers, maar een jonge vrouw die aan de zijlijn staat. Deze Johanna (Sylvia Hoeks) krijgt de bendeleden overigens wel dagelijks over de vloer van haar café of in haar bed, want net als haar moeder Mien de Snol speelt ze tussen het tappen door de hoer voor een extra zakcentje. Haar man Ties (Matthias Schoenaerts) kan het geld goed gebruiken.

En als Ties meer nodig heeft, knapt hij criminele klusjes op voor ome Wim, of besodemietert hij de verzekering. Dat doen er wel meer in het dorp, allen met raad en daad bijgestaan door een corrupte verzekeringsagent (Frank Lammers), die een oogje heeft op Johanna. Als de marechaussee orde op zaken komt stellen, verharden zowel de relaties als de vergrijpen. Johanna heeft er genoeg van en besluit het criminele leven vaarwel te zeggen. Maar ontsnappen blijkt lastiger dan gedacht, want ook zij zit met vele draadjes vast aan het web van de bende.

In toepasselijke bruingrijze tinten gevangen, uitstekend geacteerd en op prachtige locaties geschoten brengt DE BENDE VAN OSS een beruchte episode uit de vaderlandse misdaadgeschiedenis overtuigend tot leven. Van Duren heeft zich buitengewoon goed ingelezen in de geschiedenis van Oss, maar laat de hang naar getrouwe weergave van feiten niet met hem aan de haal gaan. Wel heeft hij de plotteugels zo strak in handen dat er soms wat weinig lucht is en iedere scène vol betekenis is en de plot verder moet stuwen. Het maakt DE BENDE VAN OSS tot een uiterst vermakelijke, enigszins uitleggerige speelfilm met een topcast en een uitstekende balans tussen misdaad en relatiedrama.